Βασικά Συμπεράσματα Της Μελέτης

Η Μελέτη Εκτίμησης Επικινδυνότητας εγκρίθηκε από την Ολομέλεια της ΡΑΕ στις 8 Δεκεμβρίου 2011, και θα αποτελέσει τη βάση για τις επόμενες ενέργειες που προβλέπονται στον Κανονισμό.

Ο χρονικός ορίζοντας της Μελέτης είναι έως και το 2014. Τα αποτελέσματα της Μελέτης συνοψίζονται ως εξής:

1. Με τα σημερινά δεδομένα, οι οικιακοί καταναλωτές, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που συνδέονται σε δίκτυο διανομής, καθώς επίσης και οι επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης χωρίς εναλλακτικό καύσιμο, με τα κατάλληλα μέτρα διαχείρισης της ζήτησης στην Ηλεκτροπαραγωγή (Η/Π)) και τη Βιομηχανία, δεν αναμένεται να υποστούν επιπτώσεις στην τροφοδοσία τους, σε κανένα από τα σενάρια που εξετάστηκαν.
2. Από την ανάλυση 18 σεναρίων και των υποπεριπτώσεών τους (a,b),  όπου  οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται (συνολικά 21), προκύπτει ότι 2 σενάρια δεν θα έχουν καμία επίπτωση, 8 σενάρια θεωρούνται χαμηλού κινδύνου, 10 σενάρια θεωρούνται μεσαίου κινδύνου και ένα σενάριο θεωρείται υψηλού κινδύνου.
3. Η μέγιστη ζήτηση ημέρας και εβδομάδας μπορεί να ικανοποιηθεί από τις υφιστάμενες υποδομές μέσα στο χρονικό ορίζοντα που εξετάστηκε, δηλαδή έως και το 2014.
4. Ο Κανόνας Ν-1 δεν ικανοποιείται με τις υφιστάμενες υποδομές. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση μη διαθεσιμότητας της Εγκατάστασης ΥΦΑ της Ρεβυθούσας, αναμένεται ότι θα απαιτηθεί δυνατότητα διαχείρισης της ζήτησης, με μέτρα αγοράς, της τάξεως των 3-5 εκατομμυρίων κυβικών ημερησίως, ή ισοδύναμη αύξηση της δυναμικότητας έγχυσης αερίου  (νέα ή επαυξημένη δυναμικότητα εισαγωγής αερίου αγωγού ή ΥΦΑ ή δημιουργία αποθηκευτικών χώρων φυσικού αερίου με κατάλληλη δυναμικότητα έγχυσης), για την ικανοποίηση του Κανόνα εντός της προσεχούς 3ετίας.

Παρακάτω παρατίθενται βασικά συμπεράσματα από τα αποτελέσματα της Μελέτης, τα οποία θα είναι χρήσιμα κατά την υλοποίηση των σχεδίων προληπτικής δράσης και έκτακτης ανάγκης κατά το αμέσως προσεχές διάστημα.

1. Επιπτώσεις στους προστατευόμενους καταναλωτές

Κατά την εκπόνηση της Μελέτης, δεν είχε αποφασιστεί από το ΥΠΕΚΑ η επέκταση του ορισμού των προστατευόμενων καταναλωτών (οικιακών) στις κατηγορίες (α) και (β) του άρθρου 2 του Κανονισμού, δηλαδή και στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που συνδέονται σε δίκτυο διανομής, καθώς και -υπό προϋποθέσεις- σε εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης. Ωστόσο, στην παρούσα ανάλυση, πέραν των οικιακών, ελήφθησαν υπόψη και λοιποί μικροί καταναλωτές (με ετήσια κατανάλωση μικρότερη των 100 GWh, ή περίπου 9 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου) που συνδέονται σε δίκτυο διανομής. Η ανάλυση έδειξε ότι, με τα σημερινά δεδομένα, οι οικιακοί καταναλωτές και οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που συνδέονται σε δίκτυο διανομής, με τα κατάλληλα μέτρα διαχείρισης της ζήτησης στην ηλεκτροπαραγωγή και τη βιομηχανία δεν αναμένεται να υποστούν επιπτώσεις στην τροφοδοσία τους, σε κανένα από τα σενάρια που εξετάστηκαν.

2. Δυνατότητα αλλαγής καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή (Η/Π)

Εξετάστηκαν τα περιθώρια αλλαγής καυσίμου (από φυσικό αέριο σε ντίζελ, νερά, μαζούτ). Η λειτουργία των σταθμών φυσικού αερίου με εναλλακτικό καύσιμο είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί σε κάποια μελλοντική κρίση, η οποία θα επηρεάσει την τροφοδοσία της χώρας με αέριο μέσω αγωγών. Οι ποσότητες που θα απαιτηθούν, σε ορισμένα σενάρια υπερβαίνει κατά πολύ την προβλεπόμενη από τις άδειες παραγωγής ποσότητα εναλλακτικού καυσίμου των πέντε (5) ημερών. Η διασφάλιση ότι όντως τηρούνται τα αποθέματα, καθώς και η δυνατότητα τροφοδοσίας των σταθμών για διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5) ημερών, είναι υποθέσεις που έγιναν, οι οποίες ωστόσο θα πρέπει να επιβεβαιωθούν.

Το γεγονός ότι μόνο το 40% περίπου του εγκατεστημένου παραγωγικού δυναμικού διαθέτει εναλλακτικό καύσιμο δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στα ανωτέρω συμπεράσματα, αφού το βάρος πέφτει σε μέρος του παραγωγικού δυναμικού που θα πρέπει να καλύψει το έλλειμμα από όλες τις μονάδες, δημιουργώντας συνθήκες στενότητας στην αγορά.

Η σπουδαιότερη παρατήρηση, η οποία αναδείχθηκε και κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε συμμετέχοντες στην αγορά, αφορά το κόστος. Το γεγονός ότι το εναλλακτικό καύσιμο, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μπορεί να κληθεί να αποτελέσει το βασικό καύσιμο ορισμένων μονάδων, για διάστημα που θα μπορούσε να είναι διάρκειας έως και ενός μηνός, επιβάλλει τη θέσπιση των απαιτούμενων ρυθμίσεων για την αποζημίωση των  παρόχων της υπηρεσίας αυτής.

Η ανάγκη συμπληρωματικής παροχής ενέργειας από υδροηλεκτρικές ή πετρελαϊκές μονάδες είναι πιθανό να απαιτηθεί για διάστημα που υπερβαίνει τις δύο (2) εβδομάδες κατά την εμφάνιση σεναρίου κρίσης ολικής διακοπής της εισαγωγής Φυσικού Αερίου μέσω αγωγών, με ταυτόχρονη στενότητα στην αγορά βραχυπρόθεσμων συμφωνιών φορτίων ΥΦΑ (spot). Η λειτουργία τους μπορεί, επίσης, να χρειάζεται σε ενδεχόμενη κρίση επτά (7) ημερών κατά την εβδομάδα με τη μέγιστη ζήτηση φυσικού αερίου. Αποτελεί ωστόσο ζήτημα προς διερεύνηση ο χρόνος απόκρισης για τη θέση σε λειτουργία των μονάδων αυτών, καθώς και το σχετικό κόστος για τη διατήρηση του κατάλληλου επιπέδου ετοιμότητας.

3. Επιπτώσεις στους βιομηχανικούς καταναλωτές

Σύμφωνα με τις απαντήσεις βιομηχανικών καταναλωτών σε σχετικό ερωτηματολόγιο της ΡΑΕ, προκύπτει ότι οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις μπορούν να προβούν σε διαχείριση της ζήτησής τους σε φυσικό αέριο, μετά από προειδοποίηση εντός χρονικού διαστήματος που ποικίλλει ανάλογα με το είδος της βιομηχανίας, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει τις σαράντα οκτώ (48) ώρες. Συνεπώς, ο καθορισμός της κατάλληλης σειράς διακοπής τροφοδοσίας των βιομηχανικών καταναλωτών, μετά από τη διακοπή τροφοδοσίας στην ηλεκτροπαραγωγή (Η/Π), μπορεί να μετριάσει σημαντικά τις επιπτώσεις στη βιομηχανία από ενδεχόμενη διαταραχή της παροχής φυσικού αερίου. Τέλος, η θέσπιση συμβάσεων διακοπτόμενης παροχής φυσικού αερίου με οικονομικά κίνητρα, ενδέχεται να αναδείξει σημαντικά περιθώρια διαχείρισης της ζήτησης από τη βιομηχανία, με οφέλη και για την Η/Π.

4. Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ)

Αποτελεί, προς το παρόν, τη μοναδική πηγή φυσικού αερίου κατά την εμφάνιση των δυσμενέστερων σεναρίων κρίσης ολικής διακοπής της εισαγωγής φυσικού αερίου μέσω αγωγών. Η δυνατότητα άμεσης εύρεσης φορτίων ΥΦΑ βάσει βραχυπρόθεσμων συμφωνιών αγοράς (spot) είναι καθοριστικός παράγοντας για τον περιορισμό των επιπτώσεων κατά τη διάρκεια κρίσεων τέτοιων διαστάσεων.

Από την άλλη πλευρά, προκύπτει ότι υπό ομαλές συνθήκες τροφοδοσίας αερίου μέσω αγωγών, ενδεχόμενη απώλεια τμήματος της συνολικής δυναμικότητας έγχυσης αερίου του σταθμού ΥΦΑ, ή ενδεχόμενη καθυστέρηση άφιξης πλοίου, είναι διαχειρίσιμη με μικρές ή μέτριες επιπτώσεις, εφόσον υπάρχει ετοιμότητα εναλλαγής καυσίμου στην Η/Π.

5. Κανόνας Ν-1^[1]

Για τη χρονική περίοδο που καλύπτει η Μελέτη της ΡΑΕ, δηλαδή έως και το 2014, η Εγκατάσταση ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα αποτελεί τη μεγαλύτερη υποδομή εισαγωγής/έγχυσης φυσικού αερίου στη χώρα, σύμφωνα με την ονομαστική δυναμικότητα εκφόρτωσης και αεριοποίησης ΥΦΑ της Εγκατάστασης. Έως το 2014, στην περίπτωση απώλειας της Ρεβυθούσας, ο Κανόνας Ν-1 δεν ικανοποιείται με τις λοιπές υφιστάμενες υποδομές. Κατά την περίοδο 2012-2014, η δυναμικότητα εισαγωγής/έγχυσης φυσικού αερίου που υπολείπεται για την ικανοποίηση του Κανόνα Ν-1 είναι της τάξεως των 3-5 εκατομμυρίων κυβικών ημερησίως. Το έλλειμμα αυτό μπορεί να καλυφθεί είτε με τη διαχείριση της ζήτησης με μέτρα αγοράς (ισόποση με το έλλειμμα, μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά την ημέρα αναφοράς), είτε με ισόποση αύξηση της δυναμικότητας εισαγωγής/έγχυσης φυσικού αερίου στη χώρα, δηλαδή με αναβάθμιση της δυναμικότητας υφιστάμενων σημείων εισόδου ή με προσθήκη νέας δυναμικότητας εισαγωγής/έγχυσης φυσικού αερίου στη χώρα (νέα διασύνδεση, νέα Εγκατάσταση ΥΦΑ, νέα Εγκατάσταση Αποθήκευσης Φυσικού Αερίου), είτε με συνδυασμό των ανωτέρω.

• Εκτίμηση επικινδυνότητας ως προς την ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας με φυσικό αέριο
  
• Assessment of risk associated with the security of gas supply in Greece, December 2011 (unofficial translation)