Εισαγωγή

Το Σχέδιο Προληπτικής Δράσης αποσκοπεί στην εξάλειψη των κινδύνων που εντοπίστηκαν από τη Μελέτη Εκτίμησης Επικινδυνότητας, μέσω της υλοποίησης κατάλληλων ενεργειών που μπορεί να περιλαμβάνουν τη λήψη ρυθμιστικών μέτρων, την υλοποίηση έργων υποδομής, τη σύναψη διμερών συμφωνιών σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο κλπ. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι το Σχέδιο Προληπτικής Δράσης, σε αντίθεση με το σχέδιο έκτακτης ανάγκης αναπτύσσεται σε βάθος χρόνου. Το Σχέδιο Προληπτικής Δράσης καταρτίστηκε από τη ΡΑΕ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ως Αρμόδια Αρχή, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 12 του ν. 4001/2011 (ΦΕΚ Α’ 179, 22.08.2011) «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις». Για την εκπόνηση της Μελέτης, η ΡΑΕ συνέστησε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν ο Διαχειριστής του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε. (ΔΕΣΦΑ), ο Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. (ΑΔΜΗΕ), Δημόσια Επιχείρηση Αερίου Α.Ε. (ΔΕΠΑ), υπό την ιδιότητά της ως προμηθευτής των προστατευόμενων καταναλωτών βάσει μακροχρόνιων συμβάσεων εισαγωγής φυσικού αερίου και εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ).

Ακολουθεί σύνοψη του σχεδίου προληπτικής δράσης στα Ελληνικά. (Το αρχικό κείμενο έχει ετοιμαστεί στα Αγγλικά λόγω της προβλεπόμενης διαδικασίας διαβουλεύσεων με γειτονικά Κράτη-Μέλη και την Επιτροπή).


Σύνοψη σχεδίου προληπτικής δράσης

Το σχέδιο προληπτικής δράσης έχει ως βάση εκκίνησης τα συμπεράσματα της μελέτης εκτίμησης επικινδυνότητας. Χρησιμοποιείται η ίδια μεθοδολογία προκειμένου να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα σε σχέση με το κόστος εναλλακτικών ενεργειών για την άμβλυνση των κινδύνων που είχαν εντοπιστεί κατά την εκτίμηση επικινδυνότητας.

Τα εννέα σενάρια (πέντε αναφέρονταν σε διαταραχή της τροφοδοσίας φυσικού αερίου μέσω αγωγών, ενώ τέσσερα αναφέρονταν σε διαταραχή της τροφοδοσίας με ΥΦΑ), τα οποία είχαν αναγνωριστεί ως μέσης και υψηλής επικινδυνότητας προσομοιώθηκαν εκ νέου 11 φορές το κάθε ένα, προκειμένου να διερευνηθεί η επίδραση 11 διαφορετικών δράσεων στις επιπτώσεις σε ηλεκτροπαραγωγή, βιομηχανία και προστατευόμενους πελάτες.

Οι δράσεις που εξετάστηκαν σχεδιάστηκαν γύρω από τους άξονες: διαχείριση ζήτησης, έκτακτη προμήθεια φυσικού αερίου και νέες υποδομές, με έμφαση σε υποδομές αποθήκευσης. Συγκεκριμένα οι δράσεις ήταν οι ακόλουθες :

1. Ολοκλήρωση και θέσπιση των απαιτούμενων προβλέψεων για την διασφάλιση της διαθεσιμότητας για λειτουργία των μονάδων συνδυασμένου κύκλου με εναλλακτικό καύσιμο.
2. Επέκταση της υποχρέωσης δυνατότητας λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο (Diesel) και διατήρησης ελάχιστου σχετικού αποθέματος σε όλες τις μονάδες συνδυασμένου κύκλου. Η δράση αφορά τόσο τις υφιστάμενες όσο  και τις νέες μονάδες.
3. Ολοκλήρωση και θέσπιση των απαιτούμενων προβλέψεων που θα δίνουν την δυνατότητα σε Μεγάλους Πελάτες φυσικού αερίου να συμμετέχουν σε μηχανισμό διαχείρισης ζήτησης μέσω αγοράς.
4. Σύμβαση προμήθειας ΥΦΑ σε αναμονή (Standby agreement) για την προμήθεια ΥΦΑ εντός 5 ημερών.
5. Σύμβαση για την έκτακτη προμήθεια φυσικού αερίου μέσω αγωγών.
6. Διατήρηση πλοίου φορτωμένου με ΥΦΑ σε αγκυροβόλιο (FSU) κοντά στη Ρεβυθούσα.
7. Αναβάθμιση αποθηκευτικού χώρου Ρεβυθούσας με νέα δεξαμενή χωρητικότητας 95.000 m³.
8. Υλοποίηση νέου τερματικού σταθμού ΥΦΑ χωρητικότητας 130.000 m³ και δυναμικότητας αεριοποίησης 6 εκατομμυρίων Nm³/ημέρα.
9. Υλοποίηση νέου τερματικού σταθμού ΥΦΑ χωρητικότητας 160.000 m³ και δυναμικότητας αεριοποίησης 6 εκατομμυρίων Nm³/ημέρα.
10. Υλοποίηση υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου χωρητικότητας 360 εκατομμυρίων Nm³ και δυνατότητας εξαγωγής στο Σύστημα 4,5 εκατομμυρίων Nm³/ημέρα.
11. Υλοποίηση νέας διασύνδεσης δυναμικότητας 6 εκατομμυρίων Nm3/ημέρα συνοδευόμενη από σύμβαση προμήθειας από πηγή ανεξάρτητη των υφιστάμενων ή με δυνατότητα παροχής αερίου στη χώρα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μέσω εικονικής ή πραγματικής αντίστροφης ροής.

Από την ανάλυση που ακολούθησε προέκυψε ότι οι πιο αποτελεσματικές δράσεις από τις ανωτέρω ήταν οι #9, η #10 και η #8, με την σειρά που αναφέρθηκαν.

Στη συνέχεια εκτιμήθηκε η σχέση κόστους – οφέλους της κάθε δράσης με βάση το κόστος 30ετίας που εκτιμήθηκε για κάθε δράση και απαρτίζονταν από τα ακόλουθα 3 σκέλη:

1. Κόστος επένδυσης (Υπολογίστηκε ως απαιτούμενο ετήσιο έσοδο με απόδοση 10%).
2. Κόστος λειτουργίας.
3. Επιπρόσθετο κόστος εναλλακτικού καυσίμου ή κόστος εναλλακτικού καυσίμου που αποφεύχθηκε (κατά περίπτωση).

Η ανάλυση μας οδήγησε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Οι δράσεις με την καλύτερη σχέση κόστους οφέλους παρατίθενται ακολούθως :
1. Η διαχείριση ζήτησης και οι δράσεις για πρόσθετο αέριο (standby agreements etc). 
2. Η αναβάθμιση του υφιστάμενου τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας.
3. Μία νέα υποδομή αποθήκευσης αερίου (Τερματικός ΥΦΑ ή υπόγεια αποθήκη).
2. Η επιβολή τήρησης εναλλακτικού καυσίμου από όλες τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο κρίθηκε λιγότερο αποτελεσματική, και με ελάχιστη συνεισφορά στην ασφάλεια τροφοδοσίας βιομηχανικών και προστατευόμενων πελατών.
3. Ωστόσο η συνεισφορά των υφιστάμενων μονάδων με δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο κρίνεται αποδοτική, συμφέρουσα, και ιδίως μέχρι την υλοποίηση των στρατηγικών που αναπτύχθηκαν, αναγκαία.
4. Κρίνεται ωφέλιμη και αποδοτική η κατάρτιση στρατηγικών με βάση τις δράσεις που προκρίθηκαν. Η χρηματοδότηση των δράσεων μπορεί αν μέρει ή εξολοκλήρου να χρηματοδοτηθεί από τέλος ασφάλειας εφοδιασμού που θα τροφοδοτεί λογαριασμό ύψους 10 – 15 εκατομμύρια € ετησίως.

Το κείμενο τέθηκε σε διαβούλευση για ένα μήνα με μεμονωμένους μεγάλους πελάτες καθώς και φορείς και οργανώσεις που εκπροσωπούν μεγάλους και μικρούς καταναλωτές φυσικού αερίου. Πολλοί συμμετέχοντες στη διαβούλευση επεσήμαναν την ανάγκη περιορισμού της επιβάρυνσης που θα επέλθει με τη θέσπιση τέλους ασφάλειας εφοδιασμού στην αγορά υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Περαιτέρω εκφράστηκε η άποψη ότι θα πρέπει να αφεθεί στους προμηθευτές η υποχρέωση να βρίσκουν τον προσφορότερο τρόπο εφοδιασμού.

Με βάση τα ανωτέρω καταρτίσθηκε σχέδιο προληπτικής δράσης που απαρτίζεται από τις ακόλουθες δύο στρατηγικές:

Βραχυπρόθεσμη στρατηγική (έως δύο έτη): Απαρτίζεται από τις δράσεις που έχουν θεσμικό/ρυθμιστικό χαρακτήρα και άρα μπορούν να υλοποιηθούν στο διάστημα αυτό και στόχο έχουν:

1. Τη θέσπιση ρυθμίσεων για την βελτίωση της διαθεσιμότητας μονάδων για λειτουργία με εναλλακτικό καύσιμο.
2. Την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης ζήτησης ως μέτρο αγοράς.
3. Την διατήρηση επαρκούς αποθέματος ΥΦΑ εν μέσω καταστάσεων έκτακτης ανάγκης επιπέδου 2 ή 3.

Μεσοπρόθεσμη στρατηγική (τρία έως έξι έτη): Απαρτίζεται από τις δράσεις που αφορούν στην υλοποίηση έργων υποδομής που κρίθηκαν ωφέλιμα για την ασφάλεια εφοδιασμού και απαραίτητα για την ικανοποίηση του κανονα Ν-1 σε μεσοπρόθεσμη βάση (μετά το 2016):

1. Υλοποίηση αναβάθμισης της Ρεβυθούσας.
2. Υλοποίηση έργου υποδομής που αναβαθμίζει την δυναμικότητα εισαγωγής φυσικού αερίου στο ΕΣΦΑ:
1. Νέος τερματικός σταθμός εισαγωγής ΥΦΑ.
2. Υπόγεια αποθήκη.
3. Νέα διασύνδεση με νέα πηγή φυσικού αερίου ή διαφοροποιημένη αγορά.

 
Το σχέδιο προληπτικής δράσης όπως έχει αποσταλεί στις Αρμόδιες Αρχές γειτονικών χωρών και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 4 του Κανονισμού και είναι διαθέσιμο εδώ.

Eν τω μεταξύ η κατάρτιση των αναγκαίων εφαρμοστικών διατάξεων έχει ξεκινήσει και στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να στείλει σχόλια και προτάσεις στη διεύθυνση ngsos@rae.gr.